Deze 4 gebouwen maken kans op de Amsterdam Architectuurprijs
+ ik neem je mee de gloednieuwe kaart van Ommetje in 🗺️
Elke buurt in Amsterdam heeft haar eigen uitdagingen. In het centrum zit alles ‘vast’, de uitdaging daar is vooral meebewegen met het nu. In nieuwere wijken is er juist ruimte zat, maar mist vaak een stevig fundament. De huizen komen hier eerst, maar vaak duurt het jaren voordat de voorzieningen volgen. En zonder plekken van samenkomst blijft een buurt koud. Wat een buurt nodig heeft, weten de bewoners natuurlijk het best. Daarom is lokaal initiatief - ook wel bottom-up opdrachtgeverschap - zo belangrijk. Precies dát maakt vier van de tien genomineerde projecten voor de Amsterdam Architectuurprijs zo bijzonder: van de transformatie van een protestantse kerk in Noord tot een overdekt marktplein, en van een oude school naar een broedplaats in de Wildemanbuurt. Stuk voor stuk bijzondere projecten.
Dit jaar heb ik de eer om één van de drie stoelen in de publieksjury te vervullen. Ontzettend leuk, al wordt het een enorme uitdaging om straks te kiezen. In deze nieuwsbrief neem ik je mee langs deze vier bottom-up projecten.
Eerst dit: iets leuks wat je niet wilt missen
Met veel enthousiasme delen we onze gloednieuwe kaart met jullie! Als trouwe nieuwsbrieflezers zijn jullie natuurlijk de eersten die ‘m te zien krijgen. Pas later in mei delen we de kaart op Instagram.
In deze video van 3 minuten neem ik jullie mee. Nieuwe routes, een zoekfunctie, de optie om je favoriete verhalen op te slaan en meer. We zijn ontzettend benieuwd wat jullie ervan vinden. Laat je het ons weten?
1. De Ark (Noord)
Een protestantse kerk in Noord is compleet getransformeerd. Toen de kerk haar laatste zondagse dienst in 2022 hield en de toekomst van het gebouw onzeker was, besloten de betrokkenen het niet te verkopen. In plaats daarvan gingen ze op zoek naar een nieuwe invulling met betekenis voor de buurt.
Precies daarvoor is Open Kaart, een architectenbureau dat gespecialiseerd is in co-creatie met onder meer bewoners, de juiste partij. En het resultaat mag er zijn.
In een stad waar armoede toeneemt, en daarmee ook de druk op de voedselbank, wisten de initiatiefnemers iets bijzonders te doen. Ze namen het stigma van de voedselbank weg en maakten er een sociale, overdekte markt van.
Zoals Arcam.nl het verwoordt:
“De Protestantse Kerk en de Diaconie wilden dit anders aanpakken. De traditionele voedselbank werd omgevormd tot een Sociale Markt: een initiatief waarin keuzevrijheid en zelfstandigheid worden gecombineerd met persoonlijke begeleiding, aandacht en ontmoetingsplekken. Bezoekers kunnen hier onder begeleiding winkelen bij de gratis supermarkt, drogist of kledingwinkel. Daarnaast biedt de markt ruimte voor workshops, knipbeurten en een kopje koffie met een luisterend oor van een professional of buurtbewoner.”
Geweldig toch? En dit alles is ook nog eens gerealiseerd met een verfijnde esthetiek. Blank gelakte houten trappen vormen rondom het oude orgel de behuizing van de winkels in de ruimte. Wanneer de deuren gesloten zijn, zijn ze enkel te herkennen aan het subtiele sleutelgat.
Lees hier meer over het project.
2. Motown track 8 (Sloterdijk)
Wonen in Sloterdijk? Een paar jaar geleden kreeg je daar de meeste Amsterdammers nog niet warm voor. Het was een overstapplek – een knooppunt van verkeer en openbaar vervoer. Maar architectenbureau De Zwarte Hond durfde het aan.
Onder het motto people attract people ontwierpen ze een woongebouw waar alles draait om ontmoeting. Het oogt op het eerste gezicht wat log, maar wie beter kijkt, ziet loopbruggen die verschillende verdiepingen met elkaar verbinden.
Dat die bruggen werken, bleek al tijdens de bouw: werklui konden in de ‘vallei’ makkelijk met elkaar communiceren en gereedschap ging soepel van de ene naar de andere kant. Dat beloofd veel goeds voor de bewoners. Ook speelt duurzaamheid een grote rol. Het gebouw is rijk aan groen en voorbereid op bijvoorbeeld het opvangen van regenwater.
Lees hier meer over het project.
3. Srefi Bow (IJburg)
Een volledige constructie in houtskeletbouw, zonder concessies te doen wanneer eenvoudigere oplossingen met ander materiaal zich voordeden, is kenmerkend voor dit duurzame ontwerp. Weer wat geleerd! Want ik wist zelf niet dat dit zo’n uitdaging kon zijn.
Het ontwerp draait om de vele terrassen en is circulair en gasloos gebouwd. Zeker de moeite waard om eens langs te fietsen: het fungeert namelijk als voorbeeld voor de duurzame bouw-ambities op Centrumeiland.
Ik citeer Arcam:
“Met zijn duurzame constructie, innovatieve materialisatie en sterke relatie met de natuurlijke omgeving vormt CPO Srefi Bow een inspirerend model voor toekomstige stedelijke ontwikkelingen op IJburg en daarbuiten. Het woongebouw illustreert de mogelijkheden van particuliere collectieven binnen stedelijke verdichting en biedt een duurzaam alternatief voor conventionele projectontwikkeling, waardoor het een unieke toevoeging is aan de wijk.”
Lees hier meer over het project.
4. Station Wildeman (Nieuw-West)
Een emotionele toelichting van de opdrachtgever tijdens de panelavond in Pakhuis de Zwijger afgelopen donderdag maakte duidelijk hoe zwaar en urgent dit project is. Stichting Samenwonen-Samenleven (een organisatie die werkt met sleutelfiguren, rolmodellen en vrijwilligers die kwetsbare bewoners ondersteunen) gaf architectenbureau BETA Office de opdracht om Station Wildeman te realiseren.
In een wijk waar in het verleden veel problemen speelden, zorgt dit project letterlijk en figuurlijk voor verlichting. Een oud schoolgebouw werd omgetoverd tot communitycentrum, als broedplaats voor nieuwe sociale projecten. Tijdens de voorbereidingen spraken ze met jongeren uit de buurt om hun dromen en wensen voor de toekomst op te halen. De jongeren bouwden zelfs maquettes om hun ideeën vorm te geven. De architect wilde voor hen niet alleen figuurlijk licht brengen, maar ook letterlijk: met een nieuwe glazen entree aan de kopse kant van het gebouw en extra ramen bij de trappenhuizen stroomt het daglicht nu naar binnen.
Het proces vroeg om flink wat doorzettingsvermogen - van corona tot hobbels met subsidies - maar dat maakt de trots van de betrokkenen des te groter.
Lees hier meer over het project.